Tuổi tác cao kéo theo nhiều nguy cơ về sức khỏe, trong đó có bệnh tiểu đường. Trên thực tế, trong tổng số người trưởng thành mắc tiểu đường, có tới 25% ở độ tuổi trên 60. Dưới đây sẽ cung cấp những thông tin hữu ích về cách phòng tránh bệnh tiểu đường ở người lớn tuổi.
Các loại tiểu đường thường gặp ở người lớn tuổi
Người lớn tuổi có thể mắc cả hai loại tiểu đường: tiểu đường tuýp 2 và tiểu đường tuýp 1.
- Tiểu đường tuýp 2 được gây nên do tụy giảm khả năng sản xuất lnsulin và tình trạng kháng lnsulin của cơ thể. Đây là loại bị mắc chủ yếu, chiếm đến 90 – 95% trên tổng số người bệnh tiểu đường.
- Tiểu đường tuýp 1 là bệnh tự miễn, gây nên do chính hệ miễn dịch của cơ thể tấn công và phá hủy tụy, làm giảm hoàn toàn khả năng sản xuất lnsulin.
Ở người lớn tuổi, tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 thường cao hơn so với tuýp 1. Đó là do theo thời gian, sự kháng lnsulin của cơ thể tăng lên. Và các tế bào tụy dần lão hóa, làm giảm chức năng tiết lnsulin. Thậm chí, nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2 ở người lớn tuổi còn tăng lên nếu có thêm các yếu tố như: thừa cân, béo phì, lối sống ít vận động,tiền sử gia đình mắc tiểu đường,… Còn đối với tiểu đường tuýp 1, mặc dù vẫn có những ghi nhận người cao tuổi bị mắc loại này, tuy nhiên, con số là không đáng kể.
Bệnh tiểu đường ảnh hưởng người lớn tuổi như thế nào?
Người lớn tuổi có thể gặp một số bất lợi trong việc phát hiện và chữa trị tiểu đường. Điều đó xuất phát từ các lý do sau:
- Tiểu đường ở người lớn tuổi rất khó phát hiện sớm để điều trị kịp thời. Đó là do các triệu chứng như mệt mỏi thường xuyên, sút cân dễ bị nhầm lẫn với biểu hiện của tuổi già.
- Việc điều trị trở nên khó khăn hơn do người lớn tuổi thường có hệ miễn dịch kém. Nhiều bệnh lý mắc kèm như tăng huyết áp, tim mạch.
- Người lớn tuổi rất khó kiểm soát được đường huyết. Đó là do thói quen ăn uống nhiều năm thường khá khó thay đổi. Còn việc tập luyện thể dục thì bị hạn chế do bệnh xương khớp và hạn chế về thể lực.
Cũng giống như những độ tuổi khác, người lớn tuổi khi mắc tiểu đường sẽ phải đối mặt với nguy cơ biến chứng cấp và mạn tính của bệnh. Biến chứng tiểu đường làm tổn thương các cơ quan của cơ thể, nhất là về thận, mắt, thần kinh, não, tim, mạch máu. Những tổn thương này thậm chí còn trở nên nghiêm trọng hơn ở người lớn tuổi như:
- Tăng nguy cơ tử vong do tăng hoặc hạ đường huyết quá mức.
- Tăng nguy cơ cắt cụt chi do biến chứng bàn chân.
- Dễ ngã, gãy xương, đột quỵ.
- Tăng tỉ lệ trầm cảm, suy giảm chức năng nhận thức, gây mất trí nhớ dẫn đến bệnh Alzheimer ở người lớn tuổi.
Cách ngăn ngừa bệnh tiểu đường ở người lớn tuổi
Mặc dù thuộc nhóm nguy cơ cao mắc tiểu đường nhưng người lớn tuổi vẫn có thể ngăn ngừa căn bệnh này, hãy tham khảo và áp dụng theo 6 gợi ý dưới đây.
Thay đổi chế độ ăn
Chế độ ăn uống không lành mạnh là một trong những yếu tố nguy cơ lớn nhất gây bệnh tiểu đường. Ở người lớn tuổi, một số thói quen xấu như chỉ ăn những gì mình thích, ăn uống không điều độ, hay gộp bữa, bỏ bữa,…
không chỉ ảnh hưởng đến đường huyết mà còn gây thiếu dinh dưỡng.
Để tốt nhất, bản thân người lớn tuổi và đặc biệt là gia đình của họ nên biết về chế độ ăn cân bằng dinh dưỡng. Người bệnh nên tăng cường những loại thực phẩm tươi. Thực phẩm chứa nhiều chất xơ như rau xanh, ngũ cốc, trái cây…, Hạn chế đồ ăn chất đường (bánh quy, bánh mì,…) và chất béo “xấu” từ mỡ động vật hoặc đồ ăn chiên đi chiên lại nhiều lần.
Tập thể dục thường xuyên
Đây là một trong những thói quen tốt giúp cải thiện khả năng nhạy cảm với lnsulin của cơ thể. Điều này càng quan trọng hơn đối với người lớn tuổi bởi tình trạng kháng lnsulin có xu hướng gia tăng khi về già.
Người lớn tuổi nên cố gắng tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày. Đối với những người không có thói quen này trước đây, hãy bắt đầu từ 10 – 15 phút đi bộ mỗi ngày và cố gắng duy trì 5 ngày/tuần. Sau đó sẽ tăng dần thời gian và số lần luyện tập lên. Ngoài ra, những gợi ý tuyệt vời khác mà người lớn tuổi có thể áp dụng như:
- Tập các bài tập thể dục nhịp điệu nhẹ nhàng
- Tập thái cực quyền
- Tận dụng những thiết bị tập thể dục có sẵn trong công viên: dụng cụ tập đi bộ, đạp xe,…
- Tăng cường vận động từ những sinh hoạt hàng ngày. Như: dọn dẹp nhà cửa, đi chợ, nấu ăn, trồng rau, chăm sóc cháu nhỏ,…
Giảm cân đối với người lớn tuổi bị béo phì
Theo nhiều nghiên cứu khoa học, người lớn tuổi nếu giảm 1 kg mỡ thừa có thể giảm tới 16% nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
Việc thay đổi thói quen ăn uống và tập luyện kể trên sẽ đưa cân nặng về mức lý tưởng. Bạn nên tham khảo thêm lời khuyên của bác sĩ về chế độ giảm cân và mức cân nặng phù hợp với mình. Bởi nó là hoàn toàn khác nhau ở mỗi người bệnh.
Ngủ đủ giấc
Thiếu ngủ kéo dài là vấn đề thường gặp ở nhiều người lớn tuổi. Việc này cũng làm tăng nguy cơ dẫn đến tiểu đường do làm tăng nồng độ đường trong máu. Và cuối cùng nó có thể ảnh hưởng đến mức glucose của họ.
Để hạn chế tình trạng thiếu ngủ, khó đi vào giấc ngủ, người lớn tuổi có thể tham khảo các biện pháp sau:
- Tạo môi trường yên tĩnh, thư giãn khi ngủ, hạn chế tối đa ánh sáng, tiếng ồn
- Hạn chế dùng những đồ uống chứa cafein như cà phê, nước chè,.. vào lúc chiều tối hoặc trước khi đi ngủ
- Cố gắng duy trì thói quen đi ngủ vào một thời gian cố định
Kiểm tra đường huyết định kỳ
Theo hướng dẫn mới nhất của Bộ y tế, những người trên 45 tuổi cần đi khám định kỳ. Và kiểm tra đường huyết mỗi tháng 1 lần. Việc này sẽ giúp phát hiện sớm tiểu đường ở người lớn tuổi. Từ đó đưa ra những biện pháp điều trị hữu hiệu để hạn chế biến chứng nguy hiểm.
Việc kiểm tra này có thể được thực hiện ngay tại trạm y tế gần nhất. Bác sĩ chỉ cần lấy máu mao mạch (máu ở đầu ngón tay) để đo đường huyết nên sẽ không mất quá nhiều thời gian. Gia đình người lớn tuổi nên lưu ý hơn về vấn đề này để đưa họ đi kiểm tra sức khỏe.
Duy trì một lối sống lành mạnh cả về thể chất lẫn tinh thần là chìa khóa để phòng tránh bệnh tiểu đường ở người lớn tuổi.
>> Xem thêm: Những điều cần biết về bệnh tiểu đường ở người cao tuổi