Hiện tượng bình minh buổi sáng có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào. Tuy nhiên, đối với người mắc bệnh đái tháo đường do cơ thể của họ không phản ứng với hormone insulin giống như những người bình thường. Vậy nguyên nhân và cách xử lý đường huyết tăng cao vào buổi sáng?
Nguyên nhân tăng mức đường huyết vào buổi sáng
Hiện tượng bình minh buổi sáng có thể mang lại những ảnh hưởng khác nhau ở mỗi người, hoặc thay đổi vào mỗi ngày. Một số nhà khoa học cho biết, vào ban đêm, sự giải phóng của các hormon chống điều hòa tự nhiên trong cơ thể, chẳng hạn như cortisol, hormone tăng trưởng, epinephrine hoặc glucagon, khiến cho sức đề kháng insulin trở nên mạnh mẽ hơn.
Đây cũng là lý do vì sao lượng đường huyết của bạn tăng cao.
Ngoài ra, một số nguyên nhân khác cũng có thể làm tăng mức đường huyết vào buổi sáng, bao gồm:
- Sử dụng một số loại thuốc không đúng liều lượng (quá nhiều hoặc quá ít)
- Cơ thể không có đủ hormone insulin vào đêm hôm trước
- Ăn bữa ăn nhẹ không đúng cách trước lúc đi ngủ
Hiệu ứng Somogyi là gì?
Hiệu ứng Somogyi, hay còn được gọi là tăng đường huyết dội ngược. So với hiện tượng bình minh buổi sáng thì tình trạng này ít xảy ra hơn. Nó được đặc trưng bởi sự gia tăng lượng đường glucose trong máu cao vào buổi sáng để đáp ứng cho tình trạng hạ đường huyết của đêm vừa rồi.
Dưới đây là một số biểu hiện lâm sàng của hiệu ứng Somogyi, bao gồm:
- Chóng mặt
- Cảm thấy buồn ngủ vào ban ngày
- Tăng tiết mồ hôi
- Cảm thấy thèm ăn hơn
Ngoài ra, ở những bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường, hiệu ứng này thường xảy ra do sự đề kháng hoặc giảm tiết insulin của cơ thể, bắt nguồn từ một số nguyên nhân sau:
- Tình trạng hạ đường huyết vào ban đêm trong một khoảng thời gian dài mà không được kiểm soát sớm
- Kiểm soát đường huyết không đúng cách hoặc quá đà, chẳng hạn như dùng quá liều insulin trước đó
- Không ăn nhẹ đủ trước khi đi ngủ
Cần làm gì khi mức đường huyết tăng cao vào buổi sáng?
Điều đầu tiên cần làm là tìm ra nguyên nhân làm tăng lượng đường trong máu của bạn. Khi đã xác định được nguyên nhân cụ thể, bạn có thể lựa chọn được phương pháp kiểm soát mức đường huyết phù hợp với bản thân mình.
Nếu nguyên nhân làm tăng mức đường huyết của bạn là do hiện tượng bình minh buổi sáng, bạn có thể áp dụng theo một số biện pháp sau đây:
- Ăn bữa tối sớm hơn vào buổi chiều muộn (không muộn hơn 19:00)
- Trong bữa ăn tối, bạn nên hạn chế ăn các loại thực phẩm giàu chất xơ
- Sau bữa tối, bạn nên vận động nhẹ nhàng, chẳng hạn như đi bộ
- Ăn sáng đúng giờ để cơ thể hoạt động một cách tốt nhất, giúp kiềm chế các loại hormone kháng insulin, đồng thời giảm lượng đường huyết xuống mức bình thường.
- Trao đổi với bác sĩ về bất kỳ loại thuốc điều trị bệnh nào mà bạn đang sử dụng
- Trước khi đi ngủ, bạn có thể ăn nhẹ với một số chất đạm hoặc chất bột đường
Phương pháp ngăn ngừa hiệu ứng somogyi
Để ngăn ngừa hiệu ứng Somogyi làm tăng mức đường huyết, bạn có thể thực hiện theo một số phương pháp sau:
- Theo dõi mức đường huyết của bạn thường xuyên hơn thông qua máy đo đường huyết cầm tay
- Cai rượu hoàn toàn
- Tránh hoạt động thể chất quá mức
- Tuân thủ nghiêm ngặt theo những khuyến cáo của bác sĩ về chế độ ăn uống hàng ngày
Ngoài ra, bạn cũng nên hạn chế tiêu thụ các loại đồ uống chứa nhiều đường, chẳng hạn như trái cây dầm, trà ngọt, soda, hoặc nước trái cây, vì chúng có thể làm tăng lượng đường huyết của bạn vượt quá mức bình thường, và khiến cơ thể dư thừa hàng trăm calo.
Đặc biệt, đối với những bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường thì khả năng gặp phải tình trạng tăng đường huyết vào buổi sáng sẽ cao hơn so với những người khác. Tuy nhiên, nếu tình trạng này liên tiếp xảy ra trong nhiều buổi sáng, bạn nên theo dõi mức đường huyết ban đêm của mình thường xuyên hơn – khoảng 1 lần trong vài đêm và nên thực hiện trong khoảng thời gian từ 2-3 giờ sáng.