Biến chứng xương khớp do tiểu đường là một trong những biến chứng tiểu đường ngày càng phổ biến và gia tăng. Biến chứng cơ xương khớp, gặp trên 50% người bệnh, làm suy giảm khả năng vận động và chất lượng cuộc sống của họ. Nhắc đến chứng đau xương khớp, nhiều người tiểu đường thường lầm tưởng do bệnh tuổi tác. Tuy nhiên, đây có thể là biến chứng bệnh tiểu đường mà nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây biến dạng tay chân, thậm chí tàn phế.
Nguyên nhân của biến chứng xương khớp do tiểu đường
Các biến chứng cơ xương khớp của bệnh nhân bệnh tiểu đường thường do tổn thương thần kinh và mạch máu kết hợp với sự suy giảm đề kháng giúp cơ thể dễ bị nhiễm khuẩn. Mặt khác, mật độ xương của bệnh nhân đái tháo đường thấp hơn 20-30% so với người bình thường. Chi tiết như sau:
- Rối loạn chuyển hóa đường, chất béo, chất đạm gây lắng đọng collagen tại các khớp. Đặc biệt là các khớp vận động như ngón tay, bàn tay, đầu gối. Lượng collagen cao sẽ khiến các khớp bị co rút, khó vận động.
- Gây tổn thương thần kinh điều khiển hoạt động và mạch máu nuôi dưỡng các khớp xương.
- Người bệnh tiểu đường có hệ miễn dịch kém. Thêm môi trường đường máu cao làm tăng nguy cơ viêm khớp.
- Tình trạng thừa cân gây áp lực lên các khớp xương.
- Người mắc bệnh tiểu đường thường có mật độ xương thấp hơn người bình thường. Nguy cơ bị loãng xương, gãy xương cũng cao hơn.
Biểu hiện của biến chứng xương khớp do tiểu đường
Bệnh thường tiến triển âm thầm, lúc đầu người bệnh chỉ có cảm giác khó khăn khi co duỗi ngón tay cho đến khi ngón tay hoàn toàn cong gập và đau buốt. Cụ thể
- Hội chứng ngón tay lò xo: Ngón tay bị co cứng, gập lại như động tác bóp cò súng. Người bệnh không thể tự duỗi thẳng ngón tay, mà phải dùng bàn tay khác bẻ từng ngón.
- Hội chứng bàn chân chim: Các gân gấp ở lòng bàn tay dày lên. Khiến các ngón tay hay cả bàn tay bị co rút, cong quặp lại như bàn chân chim.
- Hội chứng đông cứng khớp vai: Các triệu chứng như khó dang rộng, xoay vai ra trước sau hay đưa tay lên cao quá đầu. Thậm chí bệnh còn gây đau âm ỉ.
- Bàn chân Charcot: Ban đầu chỉ có dấu hiệu là những vùng da sưng đỏ bất thường trên da bàn chân kèm cảm giác tê bì, ngứa ran. Nhưng lâu dần bàn chân sẽ từ từ biến dạng. Lòng bàn chân cong thành hình võng, ngón chân quặp về bên trong.
- Hội chứng vai tay: Hội chứng này khiến người bệnh đau dọc từ vai xuống bàn tay và các ngón tay, gây đau dữ dội kèm theo triệu chứng bàn tay đỏ tím, sưng phù và teo cơ ở giai đoạn muộn.
- Hội chứng ống cổ tay, cổ chân: Gây tê nhức, đau đớn ở bàn tay hoặc bàn chân. Khi vận động, gấp duỗi cổ tay, cổ chân liên tục như cầm nắm đồ vật, đánh máy tính…
- Loãng xương: Người bệnh bị đau âm ỉ vùng lưng, đau dọc xương sống và lan ra hai bên. Có cảm giác nhức ở bên trong xương, đôi lúc kèm theo chuột rút.
Cách phòng ngừa và cải thiện biến chứng xương khớp
Ổn định đường huyết sớm là giải pháp tốt nhất, là yếu tố quyết định trong việc phòng ngừa các biến chứng cơ xương khớp ở bệnh nhân tiểu đường. Theo đó, áp dụng chế độ ăn, tập thể dục, dùng thuốc. Sử dụng các sản phẩm thảo dược an toàn hợp lý là cách tốt nhất để kiểm soát đường huyết và huyết áp.
Xây dựng thói quen lành mạnh
Một lối sống lành mạnh sẽ giúp bạn ổn định đường huyết tốt hơn đồng thời phòng ngừa và cải thiện các biến chứng tiểu đường đến xương khớp. Bên cạnh việc ăn nhiều rau xanh, hạn chế tinh bột. Lựa chọn thêm những thực phẩm giàu canxi như sữa ít đường, cá, đậu phụ, hạnh nhân, … để tránh loãng xương. Cụ thể
- Ăn uống khoa học: nên ưu tiên thực phẩm nhiều canxi như sữa ít đường, cá, đậu phụ, rau lá xanh sẫm… để tránh loãng xương.
- Giảm cân nếu thừa cân để phòng ngừa viêm khớp.
- Chăm sóc bàn chân hàng ngày: Người có biến chứng xương khớp sẽ có nguy cơ loét nhiễm trùng bàn chân cao hơn. Vì vậy, cần kiểm tra chân hàng ngày, chọn giày tất vừa vặn và giữ bàn chân sạch sẽ. Luôn kiểm tra bàn chân để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường như sưng đỏ, xước, vết thâm, chai… và kịp thời thăm khám bác sĩ.
Tập luyện đúng cách
Việc lựa chọn bài tập phù hợp sẽ vừa giúp kiểm soát đường huyết vừa tránh tạo áp lực lên các khớp xương. Đối với người gặp phải biến chứng bàn chân như có vết thương, vết loét, chân tay tê bì, .. Tốt nhất nên thực hiện các bài tập như tập đạp xe đạp trên không (nằm ngửa, giơ cao hai chân và thực hiện động tác như đang đạp xe). Tập hít thở hay bơi lội.
Nếu bị đông cứng khớp vai, nên tập các động tác cử động vai lên xuống. Xoay vai ra trước sau nhẹ nhàng hoặc tập nắm, duỗi bàn tay (nắm bóng) nếu bàn tay bị co cứng. Ngoài ra, còn rất nhiều bài tập cho người tiểu đường mà bạn có thể tham khảo. Cụ thể:
- Bị đông cứng khớp vai nên tập cử động vai lên xuống, xoay vai nhẹ nhàng.
- Bàn tay bị co cứng thì tập co duỗi bàn tay như động tác nắm bóng.
- Bị đau nhức chân hay bàn chân biến dạng, sưng đỏ thì tập đạp xe đạp trên không (nằm ngửa, giơ cao hai chân và thực hiện động tác như đang đạp xe)
Sử dụng thuốc
Khi bạn gặp các vấn đề về xương khớp, bác sĩ có thể chỉ định thêm một số loại thuốc. Thuốc kháng viêm giảm đau, glucosamin, canxi… để cải thiện cơn đau hoặc làm chậm tiến triển của bệnh.
Tuy nhiên, nếu tình trạng đau xương khớp là do biến chứng tiểu đường thì đây chỉ là giải pháp mang tính tạm thời. Những hỗ trợ điều trị triệu chứng không giải quyết được nguyên nhân. Chưa kể, một số thuốc như glucosamin, thuốc giảm đau nhóm NSAIDs có thể gây tác dụng phụ trên đường tiêu hóa như rối loạn tiêu hóa, đau dạ dày, loét dạ dày khi sử dụng dài ngày hoặc liều cao.
Phát hiện này có ý nghĩa quan trọng, giúp người bệnh tiểu đường bị biến chứng xương khớp có thêm cơ hội phục hồi khả năng vận động bình thường của cơ thể.