Thiếu vitamin B, điển hình là vitamin B12 trong cơ thể, hiện được coi là tác dụng phụ thường gặp ở bệnh nhân đái tháo đường. Vậy nguyên nhân do đâu?
1. Nguyên nhân người bệnh đái tháo đường dễ bị thiếu vitamin B
Bệnh đái tháo đường là một bệnh rối loạn chuyển hóa, trong đó lượng đường trong máu luôn ở mức cao. Bệnh đòi hỏi phải quản lý dinh dưỡng chặt chẽ cùng với việc kiểm soát lượng đường trong máu thông qua điều trị tích cực. Bên cạnh đó cũng cần lưu ý dấu hiệu thiếu hụt vitamin, đặc biệt là vitamin B.
Nếu lượng đường tăng cao không kiểm soát trong thời gian dài, có thể dẫn đến tổn thương thận, ruột, dạ dày, dây thần kinh và mắt… Các biến chứng thận có thể ảnh hưởng 20 – 30% bệnh nhân. Tổn thương thận có thể dẫn đến bài tiết vitamin, thiamin và riboflavin trong khi tổn thương ở dạ dày và ruột có thể dẫn đến kém hấp thu axit folic, methylcobalamin và pyridoxine.
Nếu không kiểm soát tốt người bệnh dễ mắc biến chứng thần kinh do tổn thương các mạch máu nhỏ nuôi dây thần kinh. Tổn thương thần kinh có thể làm tăng cường hấp thu hoặc sử dụng methylcobalamin và axit folic, có thể làm tăng tốc độ thiếu hụt vitamin và các dấu hiệu của bệnh thần kinh đái tháo đường.
2. Các loại vitamin B có thể bị thiếu hụt
Tổn thương do bệnh đái tháo đường có thể gây thiếu hụt nhiều thành phần vitamin B như B1 (thiamine), B2 (riboflavin), axit folic, B6 (pyridoxine), cũng như B12 (methylcobalamin).
– Vitamin B1 (Thiamine) là chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình chuyển hóa carbohydrate. Bệnh nhân đái tháo đường có đặc điểm thúc đẩy quá trình đào thải vitamin B1 ra khỏi cơ thể nên dễ bị thiếu vitamin B1 hơn so với người bình thường.
Nguyên nhân chính gây ra các biến chứng của bệnh là do các chất gây viêm hoặc stress oxy hóa được tạo ra khi lượng đường trong máu cao gây tổn thương cho các mạch máu và mô. Vitamin B1 có vai trò ngăn chặn việc sản xuất các chất có hại do lượng đường trong máu cao. Nó cũng có hiệu quả trong việc cải thiện protein niệu (bệnh thận) do đái tháo đường.
– Vitamin B2 (Riboflavin) là chất tham gia vào sự phát triển của tế bào, hoạt động của enzyme và sản xuất năng lượng, đồng thời giúp glutathione, một loại enzyme chống oxy hóa chống lại stress oxy hóa, hoạt động bình thường. Vitamin B2 cần thiết đối với bệnh nhân đái tháo đường vì nó bảo vệ các tế bào bình thường trong cơ thể bằng cách ức chế các gốc tự do và hoạt động như một chất chống oxy hóa.
– Vitamin B12 (cobalamine) và vitamin B9 (axit folic) loại bỏ homocysteine, chất gây tổn thương thành mạch máu. Nhiều bệnh nhân đái tháo đường bị biến chứng thần kinh như tê hoặc ngứa ran ở đầu bàn tay và bàn chân (ngoại vi) do tổn thương thần kinh do lượng đường trong máu cao. Vitamin B12 làm giảm các triệu chứng này và bảo vệ dây thần kinh.
Ngoài ra, thuốc metformin, được sử dụng phổ biến để điều trị bệnh, có thể ức chế sự hấp thu vitamin B12, gây thiếu hụt trong cơ thể. Bản thân bệnh đái tháo đường có thể gây tổn thương thần kinh và nếu người bệnh dùng thuốc này trong thời gian dài, nguy cơ tổn thương thần kinh do thiếu vitamin B12 cũng sẽ tăng.
Tuy nhiên, cần lưu ý, bổ sung vitamin không phải là phương pháp điều trị bệnh đái tháo đường. Do đó, khi muốn bổ sung bất kỳ loại vitamin nào người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ.