Xét nghiệm chỉ số HbA1c là một trong những xét nghiệm dùng để chẩn đoán bệnh lý tiểu đường khi kiểm tra sức khỏe định kỳ hoặc nghi ngờ có bệnh tiểu đường.
Ý nghĩa và sự hình thành HbA1c
Hemoglobin (Hb) là một trong những thành phần của tế bào hồng cầu. Có vai trò vận chuyển oxy trong máu. Bình thường luôn luôn có sự gắn kết của đường trong máu với Hb của hồng cầu.
HbA1 chiếm phần lớn ở người lớn, trong đó HbA1c đại diện cho tình trạng gắn kết của Glucose trên Hb hồng cầu.
HbA1c tồn tại suốt trong đời sống hồng cầu là 120 ngày. Vì vậy xét nghiệm HbA1c cho biết mức đường huyết trung bình của bạn trong 2-3 tháng vừa qua.
Xét nghiệm HbA1c
Chỉ định xét nghiệm
Xét nghiệm HbA1c là một trong những xét nghiệm dùng để chẩn đoán bệnh lý đái tháo đường khi kiểm tra sức khỏe định kỳ hoặc nghi ngờ có bệnh đái tháo đường khi gặp các biểu hiện sau:
- Khát nước
- Đi tiểu nhiều
- Ăn nhiều
- Mệt mỏi, mờ mắt
- Gầy sút cân
- Bệnh nhiễm trùng lâu khỏi.
Xét nghiệm HbA1c cũng có thể được xem xét ở người lớn thừa cân với các yếu tố nguy cơ như:
- Hoạt động thể chất kém
- Tiền sử gia đình có người bị đái tháo đường
- Chủng tộc/ dân tộc có nguy cơ cao
- Huyết áp cao
- Bất thường chuyển hóa Lipid
- Phụ nữ bị hội chứng buồng trứng đa nang, phụ nữ có thai
- Tiền sử bệnh tim mạch
- Điều kiện lâm sàng khác liên quan đến tim mạch.
Trong quá trình điều trị, HbA1c được chỉ định để theo dõi sự kiểm soát đường huyết. Giúp bác sĩ điều trị đánh giá được đường huyết có kiểm soát tốt hay không trong thời gian 2-3 tháng vừa qua. HbA1c giúp tiên lượng sự xuất hiện và tiến triển của các biến chứng vi mạch do đái tháo đường
Cách lấy mẫu
Xét nghiệm HbA1c được thực hiện trên mẫu máu toàn phần chống đông EDTA, thể tích 2ml, ổn định trong 2 tuần ở 2-8ºC, 24h ở 25ºC.
Bệnh nhân không cần nhịn đói trước khi làm xét nghiệm.
Tại sao cần kiểm soát chỉ số HbA1c?
Chỉ số HbA1c phản ánh tình trạng kiểm soát đường của bệnh nhân liên tục trong 3 tháng giúp cho bệnh nhân và bác sĩ điều trị có kế hoạch điều trị tiếp. Ngoài ra HbA1c có giá trị chẩn đoán cũng như tầm soát sớm tiền đái tháo đường.
Đối với bệnh nhân tiểu đường, chỉ số HbA1c < 6.5% có nghĩa đường máu của bạn đang được kiểm soát tốt. Điều này có nghĩa có thể làm chậm và ngăn ngừa sự phát triển các biến chứng về mắt, thận, tim mạch và thần kinh do bệnh tiểu đường gây ra.
Chỉ số HbA1c có thể sử dụng để chẩn đoán bệnh đái tháo đường và tiền đái tháo đường ( Hiệp hội đái tháo đường hoa kỳ).
Theo dõi chỉ số HbA1c như thế nào?
Tất cả các bệnh nhân đái tháo đường type 1 và type 2 tốt nhất nên xét nghiệm chỉ số HbA1C 3 tháng/ 1 lần. Trường hợp không có điều kiện thì tối thiểu 6 tháng/ 1 lần. Dựa vào kết quả đó ta có thể xây dựng kế hoạch điều trị tiếp theo cho bệnh nhân để phòng ngừa tối đa các biến chứng của bệnh gây ra như biến chứng mạch máu và thần kinh.
Chỉ số HbA1c lý tưởng nhất là < 6.5%. Một số trường hợp có thể chấp nhận ở mức 6,5 đến 7%. Nếu HbA1C > 7% báo động tình trạng kiểm soát glucose của bạn đang rất xấu.
Làm như thế nào để chỉ số HbA1c dưới 6.5%?
Kiểm soát mức đường huyết ổn định liên tục 24 giờ trong ngày là tác động chính trong việc làm giảm chỉ số HbA1c theo mục tiêu.
Muốn mình kiểm soát đường huyết ổn định trong thời gian lâu dài đòi hỏi bạn phải tuân thủ nghiêm ngặt hàng ngày về chế độ ăn, chế độ tập luyện, chế độ dùng thuốc và tự theo dõi đường huyết tại nhà.