Mọi người thường nghĩ rằng tiểu đường là căn bệnh mà khi ta già đi, béo lên sẽ mắc phải. Tuy nhiên vẫn có những người trẻ bị tiểu đường. Hơn nửa số người mắc tiểu đường thuộc loại tiểu đường tuýp 2. Tuy nhiên bệnh tiểu đường tuýp 1 thường gặp ở những người vừa trẻ, vừa gầy là căn bệnh như thế nào? Qua bài viết này chúng ta hãy cùng tìm hiểu về loại tiểu đường này nhé.
1. Tiểu đường tuýp 1 là căn bệnh như thế nào?
* Những điểm cần chú ý:
+ Hầu hết mọi người mắc tiểu đường là thuộc tuýp 2, nhưng vẫn có người mắc tuýp 1.
+ Tiểu đường tuýp 1 là bệnh mà các tế bào tụy bị phá hủy nên không thể tiết ra insulin.
+ 80% người mắc tiểu đường tuýp 1 có nguyên nhân do hệ miễn dịch bất thường dẫn tới tự sinh ra các kháng thể.
+ Tiểu đường tuýp 1 hầu hết khởi phát ở người trẻ tuổi nhưng không có nghĩa chỉ có mỗi người trẻ bị mắc bệnh.
Mọi người có nghĩ rằng “Tiểu đường là căn bệnh khởi phát ở người bị béo phì lúc trung tuổi” không? Thực ra suy nghĩ này cũng không hẳn là sai. Phần lớn những người mắc tiểu đường (trên 95%) có nguyên nhân là do béo phì bởi việc ăn uống quá độ, ít vận động, dần lớn tuổi, Những người mắc tiểu đường do nguyên nhân này sẽ được phân loại vào tiểu đường tuýp 2.
Chắc hẳn sẽ có người từng nghĩ có tuýp 2 thì hẳn phải có tuýp 1. Và đúng như vậy, so với bệnh tiểu đường tuýp 2, tiểu đường tuýp 1 là căn bệnh hầu hết được phát hiện ở những người khá trẻ.
2. Các triệu chứng, đặc trưng phát bệnh của tiểu đường tuýp 1. Những xét nghiệm cần thiết cho việc chẩn đoán.
* Những điều cần chú ý:
+ Tiểu đường tuýp 1 được chia ra làm 3 loại bệnh.
+ Chẩn đoán chính xác tuýp 1 hoặc tuýp 2, từ đó có những lộ trình trị liệu cụ thể, rõ ràng cho từng loại là rất quan trọng.
Mọi người cần hiểu rõ tiểu đường tuýp 1 được chia ra làm 3 loại : loại phát bệnh cấp tính, loại phát bệnh từ từ, loại nguy cấp. Dựa vào thông tin từ trạng thái trước khi phát bệnh, thời gian của các triệu chứng mà có thể phân biệt với tiểu đường tuýp 2. Sau đây chúng ta sẽ cùng tìm hiểu kỹ từng loại.
– Tiểu đường tuýp 1 – loại phát bệnh cấp tính
Tiểu đường tuýp 1 – loại phát bệnh cấp tính là loại hay gặp nhất trong tiểu đường tuýp 1. Có thể chỉ vài tháng hoặc vài tuần là đã tiến triển thành bệnh.
Sau khi xuất hiện các triệu chứng như hay khát nước, đi tiểu nhiều lần (lượng nước tiểu mỗi lần nhiều), sụt cân, chỉ trong vài tháng chức năng tiết insulin sẽ hoàn toàn biến mất. Trường hợp đột nhiên sụt giảm khả năng tiết insulin, các triệu chứng đi kèm với rối loạn thần kinh ngoại biên (ketoacidosis tiểu đường) cũng có thể xảy ra. Tiểu đường tuýp 1 – loại cấp tính có đặc trưng là do tính tự miễn dịch và dương tính với “các tự kháng thể liên quan tới đảo tụy”. Các kháng thể này tồn tại dưới dạng protein trong cơ thể sẽ tự tấn công các tế bào tụy, khiến tụy bị phá hủy.
– Tiểu đường tuýp 1 – loại phát bệnh từ từ
Tiểu đường tuýp 1 – loại phát bệnh từ từ là bệnh phần lớn xuất hiện ở người từ 30-50 tuổi, và bệnh tiến triển một cách chậm rãi. Do đó cũng có trường hợp bị nhầm lẫn với tiểu đường tuýp 2. Loại này cũng có tính tự miễn dịch, các tế bào tụy cũng bị hệ miễn dịch tấn công, phân biệt rõ với tiểu đường tuýp 2. Việc phát hiện sớm và phân biệt rõ ràng là cực kỳ cần thiết, vì tiểu đường tuýp 1 – loại phát bệnh từ từ và tiểu đường tuýp 2 sẽ có những cách điều trị khác nhau vào những giai đoạn khác nhau.
– Tiểu đường tuýp 1 – loại nguy cấp
Đây là loại khác hoàn toàn so với 2 loại trên, không hề liên quan tới tính tự miễn dịch, và hiện cũng chưa rõ nguyên nhân. Như tên gọi – loại nguy cấp, loại này cũng là loại có thời gian phát bệnh nhanh nhất. Chỉ sau vài ngày với các triệu chứng của cảm cúm như đau họng, sốt, đau bụng,v.v.. là bệnh đã khởi phát. Chỉ sau đó vài ngày, insulin sẽ biến mất và kèm theo rối loạn ý thức có thể xuất hiện.
Đối với những người được xác định là bị bệnh tiểu đường, việc tiếp theo là “chẩn đoán loại bệnh”, cụ thể là dựa vào nguyên nhân bệnh để khám và chẩn đoán phân biệt bệnh tiểu đường tuýp 1 hay tuýp 2.
Mặc dù có nhiều phương pháp để kiểm tra đó có phải tiểu đường tuýp 1 không, nhưng yếu tố quyết định cuối cùng để chẩn đoán tuýp 1 là xem trong cơ thể có tồn tại protein được gọi là “tự kháng thể” sẽ nhầm lẫn tự tấn công và phá hủy tế bào. Các tự kháng thể phổ biến là “kháng thể GAD”, “kháng thể tế bào đảo tụy <ICA>”, “tự kháng thể insulin <IAA>”, “kháng thể IA-2”,…. Một khi các kháng thể này được tìm thấy, khả năng mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 rất cao.
Mặt khác, có 20% bệnh tiểu đường tuýp 1 không phải do mất khả năng kiểm soát miễn dịch và tự kháng thể không được tạo ra. Nói cách khác, trong số 5 người bị bệnh tiểu đường tuýp 1 thì có 1 người mắc bệnh do tế bào tuyến tụy bị phá hủy không rõ nguyên nhân và insulin không được tiết ra. Theo tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh tiểu đường tuýp 1 khởi phát cấp tính (2012), trường hợp dù không tìm thấy tự kháng thể nhưng insulin không được tiết ra từ tuyến tụy hoặc có tiết ra nhưng lượng không đủ thì có khả năng cao là bệnh tiểu đường tuýp 1.
Insulin tiết ra từ tuyến tụy được chuyển hóa ngay sau khi được tiết ra, do đó không thể lấy mẫu máu và đo được. Khi insulin được tiết ra từ tuyến tụy, lượng insulin tiết ra có thể được ước tính bằng cách đo thành phần “C-peptide” đồng thời tiết ra với lượng giống nhau. Chất này thường được sử dụng vì nó có thể đo được trong nước tiểu. Đo lượng C-peptide trong nước tiểu và máu, nếu kết quả cho giá trị cực kỳ thấp, bệnh nhân có thể được chẩn đoán là bệnh tiểu đường tuýp 1.
Để kiểm tra xem insulin có được tiết ra từ tuyến tụy hay không, tiến hành xét nghiệm gọi là “xét nghiệm dung nạp glucose đường uống (OGTT)”. Các bác sĩ sử dụng kết quả của xét nghiệm này như là một căn cứ để chẩn đoán đó có phải là bệnh tiểu đường loại 1 không.
Khi kiểm tra để xác nhận bệnh tiểu đường tuýp 1, tuổi tác cũng là yếu tố cần tham khảo. Nhiều người bị bệnh tiểu đường tuýp 1 được cho biết bệnh đã khởi phát từ nhỏ đến khi trưởng thành. Cầu thủ Sugiyama Arata của giải J League đã bị bệnh tiểu đường tuýp 1 khi 23 tuổi và là cầu thủ được biết đến vẫn hoạt động như một cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp dù bị bệnh tiểu đường. Người ta nói rằng nhiều bệnh tiểu đường tuýp 1 thường khởi phát ở những người trẻ tuổi. Ngược lại, bệnh tiểu đường tuýp 2 thường khởi phát ở những người béo phì và trung tuổi. Tuy nhiên, cũng có những người bị bệnh tiểu đường tuýp 1 khi trung tuổi, do đó không thể phân loại bệnh tiểu đường theo độ tuổi.
Bệnh tiểu đường có lộ trình điều trị khác nhau tùy thuộc vào đó là bệnh tiểu đường tuýp 1 hay tuýp 2. Ngoài ra, lối sống của bệnh nhân cũng sẽ thay đổi theo cách điều trị khác nhau. Khám bệnh tiểu đường và chẩn đoán xem đó là tuýp 1 hay tuýp 2 là rất quan trọng trong việc tiến hành điều trị và sống cùng với bệnh.
(Nguồn:kienthuctieuduong.vn)