Nếu bệnh này không được điều trị có khả năng sẽ gây ra xơ cứng động mạch, suy giảm chức năng gan và xơ gan. Những người mắc bệnh tiểu đường hoặc béo phì đặc biệt dễ bị gan nhiễm mỡ nên cần phải phát hiện sớm và có biện pháp.
1. Thừa năng lượng sẽ khiến mỡ tích tụ ở trong gan
Trong cơ thể, gan đóng vai trò cung cấp chất dinh dưỡng bằng cách lấy từ quá trình tiêu hóa và hấp thụ bởi ruột để phân giải rồi sau đó tổng hợp lại. Theo đó, lượng đường có trong thức ăn sau khi vào cơ thể sẽ được lưu trữ dưới dạng glycogen, nhưng lượng đường dư thừa sẽ được chuyển thành chất béo trung tính và tích lũy trong gan. Chất béo dư thừa từ các bữa ăn và axit amin được tạo ra bởi sự phân hủy protein được chuyển đổi thành lipid.
Nếu bạn ăn quá nhiều, ít vận động hoặc năng lượng hấp thụ trong bữa ăn vượt quá năng lượng tiêu hao, năng lượng dư thừa đó sẽ được đưa tới gan và chuyển thành chất béo trung tính vận chuyển đến gan và không được xử lý, khi tích lũy nhiều trong gan sẽ trở thành gan nhiễm mỡ.
Gan nhiễm mỡ không có nhiều triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu, chính bản thân bệnh nhân cũng không nắm rõ được tình hình biến chuyển của bệnh. Khi mắc gan nhiễm mỡ, ngoài việc tăng nguy cơ mắc bệnh tim như đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim, tình trạng kháng insulin cũng nhiều khả năng tiến triển.
Insulin tác động lên gan và làm giảm lượng đường trong máu, khi chất béo tích tụ trong cơ quan nội tạng, tình trạng kháng insulin xảy ra. Ngay cả khi bạn không bị béo phì, kháng insulin cũng vẫn xảy ra khi chất béo tích tụ trong các cơ quan nội tạng nơi insulin hoạt động, chẳng hạn như gan và cơ xương làm tăng đường huyết và tăng insulin máu dễ dàng xảy ra.
Theo nghiên cứu, khi gan nhiễm mỡ tiến triển xấu đi, toàn bộ cơ thể có xu hướng bị béo phì. Lượng chất béo trong gan càng cao, khả năng kháng insulin của cơ xương càng cao, gan nhiễm mỡ tiến triển xấu đi sẽ khiến kháng insulin mạnh lên không chỉ ở gan mà còn ở toàn bộ cơ thể.
2. Gan nhiễm mỡ không được chữa trị sẽ dẫn đến những bệnh nguy hiểm
Nếu gan nhiễm mỡ không được điều trị sẽ tiến triển thành các bệnh như bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) và nặng hơn là viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH). Đây là những bệnh nguy hiểm nên cần phải chú ý. Nếu NAFLD và NASH không được giám sát, có nguy cơ trở thành mối nguy hiểm đe dọa đến tính mạng, vì vậy cần phải chẩn đoán và điều trị sớm.
Các triệu chứng bệnh của gan rất khó nhận biết, thường không xuất hiện ngay lập tức ngay cả khi đã bị tổn thương nghiêm trọng. Tuy nhiên, một khi vượt quá mức giới hạn, rất khó để gan có thể phục hồi về trạng thái ban đầu.
NAFLD là một thuật ngữ chung cho gan nhiễm mỡ do nhiều nguyên nhân khác nhau ngoại trừ rượu. Nhiều người mắc bệnh này thường mắc các bệnh như béo phì, tiểu đường tuýp 2, rối loạn lipid máu, tăng huyết áp, thường xảy ra ở những người mắc hội chứng chuyển hóa.
Số người mắc NAFLD đang tăng nhanh chóng cùng số bệnh nhân béo phì và tiểu đường tuýp 2. Trên toàn thế giới, trong vòng 10 năm, tỷ lệ mắc bệnh đã tăng từ 15% lên 25%.
Nếu không được điều trị, NAFLD sẽ dần dần tiến triển thành một bệnh gan nghiêm trọng hơn gọi là NASH. Có khoảng 80 – 90% số người mắc NAFLD duy trì bệnh gan nhiễm mỡ và bệnh hầu như không tiến triển. Tuy nhiên, số 10 – 20% còn lại dần dần trở nên tồi tệ hơn, tiến triển thành xơ gan và có thể bị suy gan hoặc ung thư gan.
3. Các xét nghiệm chức năng gan
Có nhiều người đã được chẩn đoán rằng họ bị gan nhiễm mỡ, các chỉ số ở gan đã tăng không đáng kể sau khi trải qua siêu âm hoặc kiểm tra CT khi kiểm tra sức khỏe. Có khoảng 30% người thực hiện kiểm tra sức khỏe được chỉ định mắc gan nhiễm mỡ.
Những người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 nên xét nghiệm chức năng gan thường xuyên để phát hiện sớm bệnh xơ gan và ung thư gan. Bạn có thể biết gan của bạn có khỏe mạnh hay không bằng xét nghiệm máu kiểm tra chức năng gan của bạn. Có một số xét nghiệm để kiểm tra chức năng gan, nhưng các xét nghiệm được sử dụng rộng rãi nhất là ALT (GPT), AST (GOT) và γ-GTP.
AST (GOT) là một loại enzyme có trong tế bào gan. Khi các tế bào gan bị phá vỡ, chúng chảy vào máu và chỉ số cũng tăng lên. Không giống như AST, ALT chỉ có ở trong gan, vì vậy nếu kiểm tra thấy chỉ số trong máu cao thì có thể nghi ngờ gan bị tổn thương.
Chỉ số nào cao hơn trong tỷ lệ AST/ALT cũng quan trọng như chỉ số của từng loại enzyme. Khi AST cao hơn ALT, có khả năng bạn bị xơ gan, ung thư gan, viêm gan do rượu, ngược lại, khi ALT cao hơn AST bạn có thể mắc viêm gan cấp tính, viêm gan mãn tính, viêm gan virus.
γ-GTP là một enzyme liên quan đến giải độc gan, có phản ứng nhạy cảm với rượu và là một chỉ số của tổn thương gan do rượu, sẽ tăng khi lưu lượng mật kém.
4. Tiểu đường và béo phì là yếu tố nguy cơ gây tổn thương gan
Bệnh tiểu đường tuýp 2 và béo phì là yếu tố nguy cơ độc lập gây tổn thương gan. Trong một cuộc khảo sát với 82 triệu người trưởng thành sống ở châu Âu được thực hiện bởi Đại học Queen Mary và Đại học Glasgow ở Anh, những người phát hiện bệnh xơ gan hay mắc bệnh về gan muộn và đều ở giai đoạn bệnh tiến triển dần.
Những người bị tăng huyết áp, béo phì và tiểu đường tuýp 2 có nguy cơ mắc bệnh xơ gan cao gấp 4,73 lần so với những người không mắc bệnh, nguy cơ ung thư gan cũng tăng 3,51 lần.
Có nhiều người mắc NAFLD và NASH nhưng khi phát hiện đã quá muộn nên không thể tiếp nhận điều trị thích hợp được nữa.
5. Biện pháp để cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ
Tiến sĩ Alazawi cho biết: “Những người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2, rối loạn lipid máu và huyết áp cao có nguy cơ cao mắc bệnh gan và rất nguy hiểm với tính mạng. Vì vậy cần có các biện pháp để cải thiện gan nhiễm mỡ, phòng chống các bệnh về gan”.
Nguyên nhân chính gây ra gan nhiễm mỡ là ăn quá nhiều hoặc thiếu vận động. Để cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ, quan trọng là phải cố gắng cải thiện thói quen sinh hoạt.
Kiểm soát cân nặng hợp lý bằng chế độ ăn kiêng và tập thể dục cũng rất quan trọng. Do đó, trong việc ăn uống, hãy cố gắng cân bằng ba bữa ăn,không ăn đồ ăn nhẹ có quá nhiều calo, hạn chế đồ uống ngọt có hàm lượng calo cao.
Bạn hãy tích cực tập thể dục, vì thói quen này sẽ mang đến hiệu quả cao, tốt nhất nên đi bộ mỗi ngày 30 phút. Mỡ gan sẽ không thể bị đốt cháy chỉ sau 10 phút tập thể dục, vì vậy việc đi bộ nên tiếp tục ít nhất 10 phút để cải thiện gan nhiễm mỡ.
Cải thiện gan nhiễm mỡ bằng cách giảm cân hợp lý
Giảm cân cấp tốc cũng là nguyên nhân gây ra gan nhiễm mỡ. Nếu thực đơn ăn uống của bạn thiếu protein,cơ bắp của bạn sẽ giảm, quá trình trao đổi chất cũng giảm và cơ thể bạn sẽ tiêu thụ ít năng lượng hơn. Do đó, chất béo trung tính có xu hướng tích lũy trong gan.
Để ngăn ngừa gan nhiễm mỡ, điều quan trọng là giảm cân từ từ. Bạn nên giảm cân ở mức an toàn là giảm 0.5~1kg mỗi tháng. Tốc độ là 1,5-3kg trong 3 tháng và 5kg trong 1 năm.
Hiệp hội Béo phì Nhật Bản khuyên mọi người nên cố gắng cải thiện chế độ ăn uống và tăng cường tập thể dục như một biện pháp chống lại bệnh béo phì và hội chứng chuyển hóa. Theo kiến nghị, nên giảm 3kg trọng lượng và rút ngắn chu vi vòng eo (đo tại rốn) xuống 3cm.
Có những người đặt mục tiêu cho việc cải thiện lối sống của mình nhưng lại không thể thực hiện được điều đó nên rơi vào tình trạng lười biếng và phụ thuộc. Để tránh điều này, mỗi người cần đặt ra một mục tiêu hợp lý để bản thân có thể tiếp tục thực hiện mà không cần phải mất nhiều thời gian và tốn nhiều công sức.