Chỉ số tiểu đường thai kỳ
Chỉ số tiểu đường thai kỳ là chỉ số đo lường và phản ánh hàm lượng đường (glucose) trong máu của các thai phụ. Bệnh được chẩn đoán trong 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối của thai kỳ. Nếu nồng độ đường trong máu vượt mức giới hạn cho phép thì bệnh nhân được nghi ngờ chẩn đoán bệnh tiểu đường thai kỳ.
Các xác định chỉ số tiểu đường thai kỳ
Trong lần khám thai đầu tiên
Các thai phụ có nhiều yếu tố nguy cơ sẽ được chỉ định thử đường huyết đói, HbA1C hoặc đường huyết bất kỳ.
- Nếu một trong các giá trị đường huyết lúc đói > 7,0mmol/L, HbA1c > 6,5%, đường huyết ngẫu nhiên > 11,1mmol/L thì thai phụ được chẩn đoán là đái tháo đường lâm sàng.
- Nếu đường huyết lúc đói từ 5,1 đến 7,0mmol/L thì thai phụ được chẩn đoán bị đái tháo đường thai kỳ.
- Nếu đường huyết lúc đói < 5,1mmol/L, đợi đến tuần thứ 24 đến 28 của thai kỳ, cho thai phụ làm nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống để chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ
Các thai phụ có nhiều yếu tố nguy cơ sẽ được chỉ định thử đường huyết đói
Vào tuần 24-28 của thai kỳ
Các thai phụ có đường huyết lúc đói < 5,1mmol/L sẽ phải thực hiện tiếp nghiệm pháp dung nạp glucose.
Cách thực hiện như sau: đầu tiên thai phụ sẽ được đo nồng độ glucose máu khi đói. Sau đó, thai phụ được yêu cầu sử dụng một lượng glucose khoảng 75 g trong vòng 5 phút. Tiếp theo bác sĩ sẽ lấy mẫu máu để đo nồng độ glucose huyết sau 1 và 2 tiếng kể từ khi uống glucose.
Nếu glucose máu lúc đói > 7,0mmol/L thì thai phụ bị đái tháo đường lâm sàng.
Thai phụ được chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ nếu đáp ứng một hoặc nhiều hơn 3 chỉ số dưới đây:
- Lúc đói ≥ 5,1 mmol/L
- Ở thời điểm 1 giờ ≥ 10,0 mmol/L
- Ở thời điểm 2 giờ ≥ 8,5 mmol/L
Nếu cả 3 thông số đều nhỏ hơn các giá trị nêu trên, thai phụ hoàn toàn bình thường.
Đối tượng cần kiểm tra chỉ số tiểu đường thai kỳ
Nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường thai kỳ sẽ cao hơn nếu thai phụ có một trong những yếu tố dưới đây:
- Mang thai khi đã ngoài tuổi 30;
- Tiền sử gia đình có người mắc bệnh đái tháo đường type 2.
- Tiền sử bản thân đã bị tiểu đường thai kỳ trong lần mang thai trước.
- Thừa cân, béo phì trước và trong khi mang thai.
- Đứa con trước nặng hơn 4,1 kg.
Nếu như mức insulin và chỉ số tiểu đường thai kỳ đều ở giới hạn an toàn thì bạn không nằm trong nhóm mắc đái tháo đường thai kỳ.
Chỉ số tiểu đường thai kỳ an toàn
Khác với bệnh tiểu đường, tiểu đường thai kỳ chỉ xảy ra trong quá trình mang thai và thường sẽ “biến mất” sau khi sinh. Tiểu đường thai kỳ là tình trạng lượng đường huyết trong máu cao hơn mức bình thường do cơ thể không sản sinh đủ insulin để chuyển hóa glucose thành năng lượng.
Đối với phụ nữ mang thai, mức đường huyết không bình thường là khi:
- Mức đường huyết đo được lúc đói vượt quá 95 mg glucose/ 100 ml máu
- Mức đường huyết đo sau khi ăn 1 tiếng đồng hồ vượt quá 180 mg glucose/ 100 ml máu
- Mức đường huyết đo được sau khi ăn 2-3 giờ vượt quá 140 mg glucose/ 100 ml máu
Chỉ số tiểu đường thai kỳ nguy hiểm lúc nào?
Nếu muốn xác định chính xác, mẹ bầu phải tiến hành xét nghiệm tiểu đường thai kỳ vì có rất ít dấu hiệu nhận biết bệnh này. Đó là lý do các chuyên gia sẽ tiến hành xét nghiệm glucose cho bạn ở tuần thứ 24 – 28 của thai kỳ. Nguy cơ bị tiểu đường của mẹ bầu sẽ cao hơn nhiều nếu “sở hữu” một trong những điều sau đây:
- Có chỉ số BMI lớn hơn hoặc bằng 30
- Đã từng sinh bé có trọng lượng 4,5 kg hoặc hơn
- Đã có tiền sử bị tiểu đường thai kỳ hoặc người thân đã từng bị
Cách theo dõi chỉ số tiểu đường thai kỳ
Trong thời kỳ mang thai, bạn cần phải theo dõi đường huyết thường xuyên hơn, nhất là khi bạn thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh kể trên.
Máy đo đường huyết giúp kiểm soát chỉ số đường huyết cho mẹ bầu ngay tại nhà
Tùy từng trường hợp, thời điểm đo đường huyết của mỗi người có thể sẽ khác nhau đôi chút. Thông thường, bạn nên thử đường huyết lúc đói (trước các bữa ăn), sau bữa ăn từ 1 – 2 giờ, trước khi ngủ và bất cứ lúc nào cảm thấy mệt hoặc có biểu hiện của hạ đường huyết. Thai phụ có thể tham vấn với bác sỹ chuyên khoa để có những hướng dẫn cụ thể.
Chỉ số tiểu đường thai kỳ nguy hiểm sẽ xảy ra các trường hợp sau:
Đối với thai nhi
- Bé được sinh ra dễ bị thừa cân, béo phì, mắc các bệnh về hô hấp và dễ bị bệnh về đường huyết hơn các bé bình thường;
- Bé bị tụt canxi sau khi chào đời;
- Nguy cơ dị tật thai nhi.
Đối với mẹ
- Nguy cơ chấn thương vùng lưng, gãy xương và trật khớp do thai nhi quá to;
- Tỷ lệ tiền sản giật cao gấp 4 lần người bình thường;
- Khả năng phải sinh non và sinh mổ tăng cao, do phần thân dưới của bé quá to;
- Sẩy thai, thai chết lưu;
- Băng huyết sau sinh.
Những hậu quả kể trên là vô cùng nguy hiểm cho cả mẹ và em bé. Chính vì vậy, bạn hãy học cách phòng ngừa tiểu đường thai kỳ ngay từ bây giờ để tránh những điều đáng tiếc xảy ra.
Xử trí khi bị tiểu đường thai kỳ
Kiểm tra định kỳ: Thường xuyên kiểm tra lượng đường trong máu. Điều này giúp mẹ bầu dễ dàng theo dõi những biến động và chủ động phòng ngừa để kiểm soát lượng đường trong máu.
Uống thuốc theo hướng dẫn: Trong một số trường hợp, bac sĩ sẽ cho bạn thuốc để điều chỉnh lượng insulin trong cơ thể. Không nên tự ý mua thuốc điều trị tự ý thay đổi loại thuốc. Vì một số loại thuốc tiểu đường có thể không an toàn với phụ nữ mang thai.
Cách phòng ngừa tiểu đường thai kỳ
Duy trì cân nặng lý tưởng trước khi mang thai
Khi quyết định có em bé, bạn hãy cố gắng duy trì cân nặng ở mức lý tưởng. Thừa cân không phải là nguyên nhân gây ra tiểu đường thai kỳ, nhưng đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu của căn bệnh này.
Chế độ dinh dưỡng lành mạnh
Một chế độ ăn uống lành mạnh không chỉ làm giảm nguy cơ bị tiểu đường thai kỳ. Cải thiện sức khỏe của thai phụ trong những ngày bầu bí mệt mỏi. Hãy cố gắng cân bằng lượng đường bột và các nhóm chất còn lại để chỉ số đường huyết không tăng quá cao sau khi ăn.
Tăng cường vận động hợp lý
Vận động là yếu tố quan trọng giúp phòng ngừa tiểu đường thai kỳ. Hãy trao đổi với bác sĩ sản khoa để thiết lập một chế độ vận động phù hợp nhất đối với sức khỏe của từng người. Nếu có thể, bạn nên dành 30 phút mỗi ngày cho các bài tập thể dục phù hợp như đi bộ hoặc bơi lội.