Với phụ nữ mắc tiểu đường thai kỳ, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển sức khỏe của mẹ và bé. Ngoài những thực phẩm tiểu đường thai kỳ nên ăn thì việc người bệnh tiểu đường thai kỳ không nên ăn gì cũng góp phần kiểm soát lượng đường huyết tăng cao, ngăn bệnh chuyển sang tiểu đường tuýp 2.
Chế độ ăn cơ bản dành cho phụ nữ bị tiểu đường thai kỳ
Tiểu đường thai kỳ xuất hiện khi lượng đường (glucose) trong máu ở đối tượng phụ nữ mang thai tăng cao. Tình trạng trên thường phổ biến ở tuần thai thứ 24 – 28, điều này không tốt cho cả mẹ và bé. Lượng đường có thể trở lại bình thường sau khi sinh. Tuy nhiên, bệnh cũng có thể tiến triển và chuyển biến nghiêm trọng hơn nếu thai phụ không có biện pháp quản lý đường huyết thích hợp.
Một chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh có thể giúp kiểm soát tốt triệu chứng tiểu đường mà không cần dùng đến thuốc. Chế độ ăn uống của các bà bầu bị tiểu đường thai kỳ nên có đủ protein, chất béo và hỗn hợp carbohydrate (chất bột đường), tuy nhiên cần cân đối ở mức vừa phải. Tiêu thụ quá nhiều hợp carbs có thể khiến đường huyết tăng đột biến.
Nhìn chung, phụ nữ bị tiểu đường thai kỳ cần chú ý nguyên tắc ăn uống cơ bản sau đây:
- Bổ sung nhiều đạm trong khẩu phần ăn hằng ngày.
- Giới hạn chất bột đường.
- Bổ sung rau quả, trái cây và thực phẩm giàu chất xơ.
- Khẩu phần ăn chỉ nên chứa dưới 30% chất béo.
- Hạn chế dùng đồ ăn chế biến sẵn.
- Không ăn một lúc quá nhiều lần, thay vào đó nên chia nhỏ bữa chính thành nhiều bữa phụ để hỗ trợ hoạt động của hệ tiêu hóa và giảm sự sản sinh insulin.
Người bệnh tiểu đường thai kỳ không nên ăn gì?
Bên cạnh việc xác định thực phẩm tốt cho sức khỏe, phụ nữ tiểu đường trong thai kỳ cũng cần đặc biệt chú ý hạn chế hoặc loại bỏ khỏi thực đơn hằng ngày những thực phẩm có thể làm tăng đường huyết. Cụ thể:
Tránh thực phẩm chứa nhiều đường
Lượng đường trong máu tăng lên khi mọi người ăn thực phẩm có đường. Đặc biệt là những loại được tinh luyện và chế biến. Phụ nữ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ nên tránh hoặc hạn chế thực phẩm có đường, càng nhiều càng tốt.
Thực phẩm có đường cần tránh bao gồm:
- Bánh các loại, bánh quy
- Kẹo
- Pudding
- Nước ngọt
- Nước ép trái cây có thêm đường.
Tránh ăn nhiều tinh bột
Thực phẩm giàu tinh bột có chứa hàm lượng lớn carbohydrate. Khi ăn, cơ thể sẽ giải phóng hormone để chuyển hóa chúng thành glucose, làm tăng đường huyết nhanh chóng.
Tuy nhiên, đây lại là nguồn cung cấp năng lượng chính để duy trì hoạt động cho cơ thể nên bạn không thể tránh tuyệt đối mà cần có biện pháp cắt giảm phù hợp. Một số loại thực phẩm giàu tinh bột phụ nữ bị tiểu đường thai kỳ nên kiêng ăn là:
- Bánh mì trắng
- Khoai tây trắng
- Gạo trắng
- Mì trắng.
- Chất béo bão hòa
Một số loại chất béo không bão hòa có trong thịt mỡ lợn, phủ tạng động vật, da động vật, kem tươi, dầu dừa… Có thể là tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch nếu dùng nhiều. Do đó, phụ nữ đang trong thai kỳ cũng nên hạn chế chất béo từ những nguồn vừa liệt kê trên.
Duy trì chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh có thể giúp bạn kiểm soát triệu chứng của bệnh tiểu đường mà không cần đến thuốc. Tuy nhiên, nếu lượng đường huyết vẫn ở nồng độ cao kể cả khi đã kiểm soát đường. Tuân thủ nghiêm ngặt bằng chế độ ăn uống và tập luyện. Lúc này bạn có thể cần dùng đến một số thuốc để khắc phục. Tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để tư vấn loại thuốc phù hợp mà không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé.
Các loại đường và carbohydrate ẩn
Một số thực phẩm rõ ràng không phải là nguồn cung cấp đường hoặc carbohydrate. Nhưng chúng vẫn có thể chứa mức độ không lành mạnh của cả hai loại thực phẩm này. Các thực phẩm thuộc phân nhóm trên gồm có:
- Đồ ăn chế biến sẵn
- Gia vị: nước sốt cà chua.
- Đồ ăn nhanh.
- Rượu.
Ngoài ra, sữa và trái cây chứa đường tự nhiên chỉ nên dùng ở mức độ vừa phải.
Một số loại thực phẩm cho dù không phải là nguồn cung cấp đường hoặc carbohydrate nhưng chúng vẫn có thể chứa một tỷ lệ nhất định. Ví dụ như đồ ăn nhanh, rượu, sốt cà chua…
Một chế độ dinh dưỡng cân bằng, hợp lý sẽ giúp kiểm soát tốt lượng đường trong máu. Điều chỉnh trong việc ăn uống cùng với một chế độ tập luyện phù hợp sẽ giúp giảm những biến chứng nguy hiểm cho mẹ và thai nhi.
Không nên lạm dụng nước dừa, nước mía
Trên thực tế có rất nhiều mẹ bầu sau khi đi siêu âm được chẩn đoán nước ối đục liền về nhà mua rất nhiều nước dừa, nước mía uống vô tội vạ với ý định sẽ làm trong ối mà không biết điều này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và con.
Có mẹ bầu chăm chỉ uống nước dừa, nước mía mỗi ngày để trong nước ối nhưng sau 1 tháng thì mọi thứ vẫn y nguyên. Thậm chí có mẹ còn tăng lượng đường trong máu dẫn đến tiểu đường thai kỳ.
Ối đục là do nhiều nguyên nhân gây ra, và việc uống nước dừa, nước mía gần như không có tác dụng trong việc cải thiện tình trạng ối. Khoa học cũng chưa khẳng định việc cải thiện nước ối bằng phương pháp này. Có trường hợp mẹ bầu phải nhập viện cấp cứu vì lạm dụng quá nhiều nước dừa bị lạnh bụng, đi ngoài nhiều.